Recueil de thèmes bibliques, sermons et notes pour prédicateurs, organisés selon l’ordre du texte biblique. Les livres de la Bible ne se suivent cependant pas selon l’ordre ordinaire du canon (1ère partie : douze petits prophètes sans Baruch ; Jb ; Apoc. , Ezech., Dan., Is., Hier., Lam. ; 2e Partie : Rom., 1 et 2 Cor., Gal., Phil., Col., 1 et 2 Thess., 1 et 2 Tim., Phil., Hebr., Jac., 1 et 2 Petr., 1-3 John., Jud., Act. ; Prov. Eccle., Eccli, Sap., Cant.) (type non signalé dans Arianne G. Briscoe, Artes praedicandi, Turnhout, Brepols, 1992 ‘Typologie des sources du moyan âge occidental, 61’ ; cf. p. 65). Après l’incipit de chaque livre biblique, certains versets choisis sont reproduits, annoncés par une rubrique et assortis tantôt de gloses et d’explications brèves, tantôt de sermons plus ou moins développés (presque toujours, plusieurs par livre biblique). Interprétations proposées parfois : “ mistice ” (p. ex. 163vb) ; “ moraliter ” (p. ex. 160vb, 161rb) ; “ ad litteram ” (p. ex. 161rb) ; renvoie de temps en temps aux auteurs qui sont à l’origine de ses assertions : p. ex. “ glose ”, “ Ieronimus ” (f. 150ra), “ Gregorius : in vanum laborat lingua doctoris nisi adsit preveniens gratia creatoris ” (163va) ; cf. aussi f. 267va : “ Magister Simon ”.
N.B. L’auteur Simon Civitatis ecclesie canonicus est probablement cité au f. 267va (voir plus bas) et explicitement mentionné aux ff. 222vb5 : “ Simon Civitatis ”, 225ra : “ Civitatasis” ou Civitatasensis (forme retenue à tort par Friedrich STEGMÜLLER, Repertorium Biblicum, t. V, p. 216). Civitatis peut désigner plusieurs localités italiennes : Civeda (Vénétie, prov. de Brescia), Città di Castello, Città Nuova, Lucere (Civitas S. Marie), Asolo, Cittanova (Istrie), etc. ; cf. Dictionnaire de Géographie ancienne et moderne à l’usage du libraire et de l’amateur de livres, Paris, Didot, 1870, p. 322-323 ; Cottineau-Poras, Répertoire Topo-bibliographique des abbayes et prieurés, Mâcon, Protat frères, t. III (index des noms latins), Mâcon, 1970, et Conrad Eubel, Hierarchia catholica Medii Aevi, 2e éd., t. I, Münich, 1913, p. 188-189. (A la rigueur, mais il s’agirait alors d’un unicum onomastique, ne s’agirait-il pas simplement de la Cité de Paris ?) Compte tenu de la provenance et de l’origine probablement parisienne du manuscrit ainsi que de son caractère apparemment unique, de plusieurs références au milieu scolaire (p. ex. f. 222vb : “ contra scolares ” ; f. 267va : “ magister Simon ”), du tissu social esquissé par les thèmes et les rubriques, l’œuvre a probablement été rédigée à Paris à la fin du XIIe s.
F. 142-224. SIMON CIVITATIS, Hortus deliciarum, I et II (interrompu peu après le début de la seconde partie). Prologue I : “ Orti deliciarum partitio prima incipit. ‘Ortus deliciarum, fons ortorum, puteus aquarum viventium’ (Cant. 4, 15) ubi elephas (sic) natare valeat et eruderatus in parte ut et vadare aries et agnus possit naufragium non timere…-… Incidentia quoque competenter exposita, pro majori parte sub titulo continentur. Quidquid autem aliunde aponitur a textu et glosa cujuslibet libri brevi quodam sequestratur et ad glosam persequitur, ad textum uero per textus litteram prout sepius sit regressus ” (142ra-rb) ; – prologue II : “ Alius prologus. Cresces in inmensum, parve libelle ; vade, vale, vita<m> superborum limita (?)…-… Forti ergo animo esto. Debile principium, melior fortuna sequatur ” (142rb) ; – XII petits prophètes ; Osee : “ Incipit liber XII prophetarum. Incipit Osee. ‘Verbum Domini quod factum est ad Osee filium Boeri in diebus Ozie Ioathan Achaz Hiezechie regum iuda’ (Os. 1, 1a). Thema sermonis in Epiphania ; ‘Dixit Dominus ad Osee Vade sume tibi uxorem…’ (Os. 1, 2). Dominus ad Osee, pater ad filium qui fornicariam, idest gentilitatem ydolatram, duxit in uxorem… ; Sermo in festa Magdalene ‘Ecce lactabo eam et educam eam in solitudinem’ (Osee 2, 14)… Alloquitur hic Dominus per prophetam…-… ad eternam requiem pervenire quod nobis prare dignetur Dominus noster Ihesus Christus qui cum Patre et Spiritu sancto vivit et regnat etc. ” (142rb-142vb) ; “ Sermo in Epiphania Domini. ‘Sponsabo te michi’ (Os. 2, 20)… Attendite, filiis (sic) karissimi et considerate Domini misericordiam…-… celestem Jerusalem ubi cum Christo eternaliter regnaturi quod ipse nobis concedere dignetur qui cum patre et Spiritu sancto etc. ” (142vb-143ra) ; “ In festo apostolorum… ” (143ra) ; “ Sermo ad terrendum populum… ” (143rb) ; “ Contra clericos nolentes addiscere… ” (143va) ; “ Contra superbos…-… ad capitulum stupefactum ad ampullosa cujuslibet verba ” (146rb) ; “ Ad omnes. ‘Recte vie Domini et iusti ambulant in eis’ (Os. 14, 10). Prevaricatores…-… et qui dicit cum Dauid ‘Revela oculos meos’ (Ps. 118, 18) etc. Explicit Osee ” (142rb-147rb) ; – Joel “ Incipit Johel. ‘Verbum Domini quod factum est ad Johel… habitatores terre’ (Joel 1, 1-2) etc. Sermo tempore afflictionis. Narrate hoc filiis nostris et filii vestri (cf. Joel 1, 3)…– … eradicemus, reddat fructum XXX, LX, C (cf. Math. 13, 8 ; Mc. 4, 8), quod nobis prestare dignetur Dominus noster, etc. Explicit Iohel ” (147rb-150ra) ; – Amos : “ Incipit Amos. ‘Verba Amos qui fuit’… (Am. 1, 1) Ieronymus : ‘De Syon : de specula ; ecce in qua est visio pacis’…–… et in cellaria beatitudinis perduxi ad que nos perducere dignetur Dominus noster Jhesus Christus etc. Explicit Amos ” (150ra-154va) ; – Abdias : “ Incipit Abdias. ‘Visio Abdie hec dicit Dominus Deus ad Edon’ (Abd. 1, 1)… Id est exaltatus fueris ut aquila et si inter sidera posueris…–… ipsi pro nobis intercedentes reddant nobis placatum Dominum Jhesum Christum salvatorem nostrum qui cum Patre et Spiritu sancto etc. Explicit Abdias ” (154va-154vb) ; — Jonas : “ Incipit Jonas. ‘Et factum est verbum Domini ad Jonam’ (Jon. 1, 1)… Ieronimus : Jonas idest dolens. Thema in Nativitate vel Passione Domini. ‘Surrexit Jonas ut fugeret’ (Jon. 1, 3)… conteri idest concutiebatur… -… signatur quod non habemus hic civitatem manentem. Explicit Jonam ” (154vb-155vb) ; – Micheas : “ Incipit Micheas. ‘Verbum Domini quod factum est ad Micheam’ (Mich. 1, 1)… Micheas interpretatur humilitas…-… mittet ad gaudia vite eterne quam nobis prestare dignetur etc. Explicit Micheas ” (155vb-159ra) ; – Nahum : “ Incipit Nahum. ‘Onus Nininive (sic), liber visionis Nahum’ (Nah. 1, 1)… Sermo in adventu Domini. ‘Dominus in tempestate’ (Nah. 1, 3)… -… ‘nuditatem tuam et contumeliis te afficiam’ (Na. 3, 6). Explicit Naum ” (159ra-159rb) ; – Abacuq : “ Incipit Abacuc. ‘Onus quod vidit Abacuc propheta usquequo Domine’ (Hab. 1, 1-2)… Sermo ad populum oppressum potestate seculari. Quare respicis contemptores et taces contemptante impio justiorem se…-… quo nos reficere dignetur Dominus noster, etc. Explict Abacuc ” (159rb-162va) ; – Sophonie : “ Incipit Soffonias. ‘Verbum Domini quod factum est ad Sophoniam filium Chusi’ (Soph. 1, 1)… Sermo contra reges et principes et clericos arrogantes. ‘In die illa visitabo super principes et super filios regis’ (Soph. 1, 8)… Ad litteram in die judicii omnes istos puniet… -… qui in Trinitate perfecta vivit et regnat Deus omnipotens vivit et regnat per omnia secula seculorum. Explicit Sophonias ” (162va-163rb) ; – Aggée “ Incipit Aggeus. ‘In anno secundo Darii regis, in mense’ (Agg. 1, 1)… Sermo ad populum detentorem decimarum. ‘Ponite corda vestra super vias vestras’ (Agg. 1, 7)… Pro Deo et quod vobis fecerit Deus…-… qui in Trinitate perfecta vivit et regnat per omnia secula seculorum. Explicit Aggeus ” (163rb-164va) ; – Zacharie “ Incipit Zacharias. ‘In mense octavo’ (Zac. 1, 1)… Sermo in Ascensione. ‘Vidi per noctem et ecce vir ascendens super equum’ (Zac. 1, 8)… Ieronimus : per noctem, fratres karissimi in qua cernitur visio misticorum figuratur oscuritas (sic)…-… illius consecratus. Explicit Zacharias ” (164va-169vb) ; – Malachie : “ Incipit Malachias. ‘Onus verbi Domini ad Israel in manu Malachie’ (Mal. 1, 1)…. Sermo in synodo. ‘Filius honorat patrem et servum dominum’ (Mal. 1, 6-7)…-… preparatam in nobis inveniat mansionem cui est honor et virtus in secula seculorum.
Explicit liber XII prophetarum
” (169vb-171vb) ; — Job “ Incipit Job. ‘Vir erat in terra Hus’ (Job 1, 1)… Sermo in die penthecostes. Per Job, qui dolens interpretatur, intelligitur Christus…-…vivit et regnat Deus etc. Explicit Job ” (170vb-186va) ; — Apocalypse : “ Incipit Apocalipsis. ‘Apocalipsis Jhesu Christi quam dedit Deus’ (Apoc. 1, 1)… Apocalipsis idest revelatio. Sermo in passione Domini. Jhesus Christus ‘testis fidelis’ (Apoc. 1, 5)… Jhesus idest salvator ipse, enim est salus nostra…-… ‘Veni Domine Jesu’ (Apoc. 22, 21). Gratia Domini nostri Jesus Christi omnibus nobis. Amen. Explicit Apocalipsis ” (186va-196vb) ; — Ezechiel : “ Prologus Yeronimi Paule et Eustochie. Ezechiel propheta est Joachim rege…-… ad captivos loqui ” (Prologus sancti Hieronymi in Ezechielem, Biblia Sacra juxta vulgatam versionem, ed. Robert Weber, Stuttgart, 1994, p. 1266, l. 1-5) (197ra) ; “ Incipit Ezechiel. Et factum est in tricesimo anno… Sermo in festo evangeliste…-… propter violentiam et de possessione eorum. Explicit Ezechiel ” (197ra-201va) ; — Daniel : “ Incipit Daniel. ‘Danielem prophetam juxta LXX interpretes Domini salvatoris ecclesie non legunt utentes Teditionis [sic pro Theodotionis] editione, et hoc cur accidit nescio’” (Prologus sancti Hieronymi in Danielem, Biblia Sacra juxta vulgatam versionem, ed. Robert Weber, Stuugart, 1994, p. 1341, l. 1) (201vb) ; “ Incipit Daniel. ‘Anno tertio regni Joachim’ (Dan. 1, 1) … Sermo in nativitate Domini. Cum esset Nabuchodonosor rex in statu suo et cepisset cogitare…-… consolatoria possunt induci. Explicit Daniel ” (201vb-204rb) ; — Ysaias : “ Incipit Ysaias. ‘Visio Ysaie filii Amos’ (Is. 1, 1)… Sermo in synodo. Audite cleri et auribus percipite terram…-… impiorum inefabili pena. Explicit Ysaias ” (204rb-214rb) ; — “ Gregorius. Sicut incentivum elatoris et consideratio deterioris…-… minusque nocet homini calamitas quam succesus. Ieronimus. Cum omnis fortuna timenda sit, magis timenda est prospera quam adversa. Adversa quippe erudit, prospera vero seducit ” (214rb) ; — Hieremias : “ Incipit Ieremias propheta. ‘Verba Ieremie filii Elechie’… Sermo in festo beati Johannis Baptiste. ‘Priusquam te formarem in utero novi te’ (Hier. 1, 5)… Magnum privilegium beati Johannis Baptiste, fratres karissimi,…-…ad consummationem mundi que subito fiet ” (214rb-218va) ; — Lamentationes : “ Incipiunt Lamentationes Yeremie prophete. Lamentatio est aut ex merore presentis vite, aut desiderio eterne…-… et nos ad vitam eternam perducas, o bone Jhesu salvator mundi qui cum Patre et Spiritu sancto vivis et regnas, Deus per omnia secula seculorum. Amen. Quod autem dictum est quod puteus plenus est leonibus cum in Canticis ‘coronaberis de cubilibus leonum de montibus pardorum’ (Cant. 4, 8) infra et de serpentibus adaperta et ceteris. Explicit Yeremias ” (218va-222vb). — IIe partie : “ Incipit secunda partitio : Epistole Pauli. Incipit secunda partitio orti deliciarum que magister Simon Civitatis ecclesie canonicus per areolas limitavit. Ubi quia legerat agnum cum lactucis aggrestibus manducatum mitibus…- cum invitatis omnibus requiescant ” ; Rom. : “ Incipiunt epistole Pauli. Incipit epistola ad Romanos. ‘Paulus servus Jhesu Christi vocatus apostolus… resurgere qui sunt eius’ (Rom. 1, 1-2). Incidentia ad prelatos. Grecis ac barbaris sapientibus…-… Item contra potentes. ‘Non est personarum acceptio apud Deum. Quicumque enim sine lege peccaverunt sine lege peribunt et qui in lege peccaverunt per legem judicabuntur’(Rom. 2, 11). Sine lege, scilicet scripta, ut gentes peribunt, idest dampnabuntur sine lege, idest sine legis prevaricatione. Contra scolares et est proemium [interrompu] ” (222vb). — Tables des Ière et IIe parties ; classement : sermons de tempore, de sanctis (Ste-Croix, Trinité, Jean-Baptiste, apôtres, saint Michel, docteurs, évangélistes, martyrs et confesseurs, sainte Vierge, dédicace), ad status : pour la consécration abbatiale, “ ad claustrales…, ad terrorem…, contra detentores decimarum…, de rege et principes…, quecumque…, proemia post thema sermonis…, contra prelatos…, audaciam…, cupidos et ambitiosos…, dolosos vel fictos… detractores…, derisores…, iudices et advocatos…, discordes…, impatientes…, verbosos…, captores…, usurarios…, ebriosos…, mercatores…, superbiam…, obstinatos et incorrigibiles…, sermo consolatorius, contra ypocritas…, commendatio helemosine…, contra volentes sapere plus quam opportet…, presumentes de se vel de Dei misericordia…, otiosos…, retinentes mercedem operarum…, delicate viventes…, intrepidos et non timoratos…, pavidos…, penitentes vel penitentiam agentes…, volentes confiteri…, hereticos…, recurentes odium…, seipsos jactantes…, gloriam malorum…, adulteros…, mulieres lascivias…, gulosos…, hospitales…, acceptores personarum…, fures et jurantes…, ammirantes (sic) prosperitatem malorum…, senes deliros…, quando episcopus crismat pueros…, populum discordem…, excusatio electi…, quando insolere occurrit…, oratio Salomonis…, contra familiares inimicos… ” (223-224vc). Cf. Friedrich STEGMÜLLER, Repertorium Biblicum, t. V, Madrid, 1955, § 7645 ; ignoré par J.-B. SCHNEYER.
F. 225-268. SIMON CIVITATIS, Hortus deliciarum, II. Prologue : “ Incipit secunda partitio orti deliciarum. Incipit secunda partitio orti deliciarum quam magister Simo Civitatasis [sic pour Civitatis] ecclesie canonicus per areolas limitavit. Ubi, quia legerat agnum cum lactucis [lactulcis ante corr. ] agrestibus manducatum, mitibus effera, dulcibus aspera, quo discretus lector haberet unde arguere, obsecrare posset et increpare, prout impericie sue concessum est jungere procuravit. In hac autem particione fundamentum ponit Apostolus et parietes erigunt epistole canonice et apostolorum actus et libri V Salomonis, tectum aponent evangeliste, Domino concedente, ut in orto deliciarum, domo Domini fabricata, Sponsus et Sponsa cum invitatis omnibus requiescant ” ; Rom. : “ Incipit epistola ad Romanos. ‘Paulus servus Jhesu Christi segregatus in evangelium Dei quod ante promiserat per prophetas’ (Rom. 1, 1-2)… Incidentia ad prelatos. Grecis ac barbaris, sapientibus et insipientibus debitro sum…-…oblatio accepta fiat in Ierosolima sanctis ” (225-227vb) ; I Cor. : “ Epistula prima ad Corinthios. ‘Paulus vocatus apostolus’ (1 Cor. 1, 1)… Multum considerandum est…-…anathema vero grecum et interpretatur contempnatus vel separatus ” (227vb-230rb) ; II Cor. “ Epistola ad Chorinthios II. ‘Paulus apostolus Christi Jhesu per voluntatem Dei’ (II Cor. 1, 1)… Ad afflictos. Sicut socii passionum estis…-… Item. In ore duorum vel trium testium stat omne verbum ” (230rb-231rb) ; Gal. “ Epistola ad Galathas. ‘Paulus apostolus non ab hominibus neque per hominem’ (Gal. 1, 1)… Contra prelatos qui adulantur principibus (?)…-… de persecutionibus quas patiebatur ” (231ra-232ra) ; Eph. “ Incipit epistola ad Ephesios. ‘Paulus apostolus Christi Jhesu per voluntatem Dei’ (Eph. 1, 1)… Thema sermonis in passione. Suscitans illum a mortuis…-… idest secrata Incarnationis et passionis ” (232ra-234ra) ; Phil. “ Epistola ad Philippenses. Et potest esse prohemium. ‘Paulus et Timotheus servi Christi Jhesu omnibus sanctis’ (Phil. 1, 1)…-… non de oblatione sacerdos gaudet ” (234ra-234rb) ; Col. “ Epistola ad Colossenses. ‘Paulus’… Thema quacumque. ‘In Christo omnes thesauri sapientie’ (Col. 2, 3)… Sermo in passione Domini. Cum essemus mortui in delictis…-… aliter et aliter respondendum est ” (234rb-234vb) ; I Thess. “ Epistola ad Tesalonicenses (sic). ‘Paulus et Silvanus’ (I Thes. 1, 1)… Contra rigidos prelatos. ‘Facti sumus parvuli’ (cf. I Thes. 2, 7)…-…manipulos vestros cum exultatione (cf. Ps. 125, 6), quod ipse prestare dignetur Dominus noster Jhesus Christus ” (234vb-235rb) ; II Thes. “ Epistula secunda ad Thessalonicenses. ‘Paulus et Silvanus’ (II Thes. 1, 1)… Incid<entia> ‘Qui tenet nunc’ (II Thes. 2, 7) teneat…-… non compellantur egestate necessaria petere ” (235rb-235va) ; I Thim. “ Epistula ad Thimotheum. ‘Paulus…’ Incid<entia> ‘Justo non est lex posita sed injustis’ (I Tim. 1, 9). Item proemium in fine sermonis. Obsecro…-… sed veram vitam idest eternam ad quam nos perducere dignetur Dominus noster Jhesus Christus etc. ” (235ra-236ra) ; II Thim. “ Epistola ad Thimotheum. ‘Paulus’… Thema in sinodo vel claustro. ‘Labora sicut bonus miles Christi’ (II Tim. 2, 3)…-…quam repromisit Deus diligentibus se, quod nobis prestare dignetur… ” (236ra-236va) ; Tit. “ Epistola ad Thitum. ‘Paulus’… Sermo in Nativitate Domini et in Epiphania. ‘Apparuit gratia Dei nostri’ (Tit. 2, 11)… ” (236vb) ; Philem. “ Epistola ad Philomenem. ‘Paulus vinctus Jhesu Christi et Thimotheus frater’ (Philom. 1)…-… ‘Onesimo qui tibi aliquando utilis (sic) fuit, nunc et michi’ : Contra prelatos qui nolunt beneficiare clericos sibi servientes ”(236vb) ; Hebr. “ Epistola ad Hebreos. ‘Multifariam’ (Hebr. 1, 1)…-… simul de mercede gaudeamus quod nobis prestare dignetur Dominus noster Jhesus Christus cui honor virtus in secula seculorum ” (236vb-239ra) ; – Epîtres catholiques ; Jac. : “ Explicit liber epistolarum Apostoli. Incipiunt epistole canonice. ‘Jacob Dei et Domini nostri Jhesu Christi servus XII tribus que sunt in dispersione salutem’ (Jac. 1, 1). Sermo in tempore afflictionis ad quoscumque. ‘Omne gaudium existimate fratres cum in temptationes varias’ (Jac. 1, 2)…-…nisi per penitentiam ” (239ra-240va) ; I Petr. “ Incipit epistula Petri. ‘Petrus apostolus’ (I Petr. 1, 1)… Sermo in passione Domini. ‘Non corruptibilibus auro vel argento’ (I Petr. 1, 18)…-… ‘et alligat contritiones eorum’ (Ps. 146, 3), ipsi gloria in perpetuum in secula seculorum ” (240va-242ra) ; II Petr. “ Incipit epistula Petri II. ‘Simon Petrus’ (II Petr. 2, 1)…-… pene graviori se subicit ” (242ra-rb) ; I Joh. “ Incipit epistula Johannis. ‘Quod fuit ab initio’ (I Joh. 1, 1)…-… sed gratia Dei servantur a tenebris ” (242rb-vb) ; II John. “ Incipit epistola secunda. ‘Senior electe domine’ (II John. 1, 1)…-… et sic crederent illo ” ; III John. “ Incipit epistola Johannis III. ‘Senior Gaio karissimo’…-… et bone operationis observare ” (242vb) ; Jud. “ Incipit epistola Jude…-… causa non dilectionis. Hic terminantur epistule canonice ” (243ra) ; – Act. “ Et incipiunt Actus apostolorum. ‘Primum quidem sermonem feci de omnibus’ (Ac. 1, 1)… Thema in octava Pasche… Sermo in die Ascensionis [post. corr.] Videntibus discipulis elevatus est Jhesus’ (cf. Ac. 1, 9)…-… et revelationem quam de persecutore mutatus est in apostolum percurrit. Explicit Actus Apostolorum ” (243ra-246ra) ; — Prov. “ Incipiunt Parabole Salomonis. ‘Parabole Salomonis filii David’ (Prov. 1, 1)…-… cum eo regni celestis intrat ad quod vos perducere dignetur Dominus noster Jhesus Christus etc. ” (246ra-252vb) ; Eccle. (Qo) : “ Incipit Ecclesiastes. ‘Verba Ecclesiastes filii David’ (Eccle. 1, 1)…-… prolato verbo. Explicit Ecclesiastes ” (252vb-254vb) ; Eccli. (Si) “ Incipit Ecclesiasticus… Contra indiscretos reges. Secundum judicem populi sic et ministri ejus et qualis rector est civitatis tales inhabitantes in ea ; judex : Christus ; ministri : discipuli ; civitas : Ecclesia. Contra in Ecclesiaste : ‘Beata terra cujus nobilis et principes vescuntur in tempore suo’ (Eccle. 10, 17)…-… eternam remunerationem. Explicit Ecclesiasticus ” (254vb-258va) ; — Sap. “ Incipit liber Sapientie. ‘Diligite sapientiam qui judicatis’ (cf. Sap. 1, 1)…-… et in omni loco assistens eis. Explicit liber Sapientie ” (258va-260rb) ; – Cant. prol. (non inveni in Glosa ordinaria, ed. Strasbourg, 1498) : “ ‘Quare in ecclesiastico’ (?) orat [oratio post corr. interl. ], pugnat et expugnat, sanat, petit, impetrat…–… ad temptationem repressionem, ad excitandam devotionem ” (260rb-260va) ; – Cant. “ Incipit Cantica canticorum. ‘Osculetur me’ (Cant. 1, 1) (260va)… Item excusatio claustralis quando eligitur in prelatum. ‘Exspoliavi me tunicam meam, quomodo induam illam ? Lavi pedes meos, quomodo inquinabo illos ?’ (Cant. 5, 3) Cum impedimento seculari quomodo induam illam, quasi induar quidem, sed quomodo ? Certe grave est. Magister Simon. Non quia induit, sed quia tam tarde induit ; vel quomodo fieri potest ut, de culmine contemplationis egrediens, rursus mundi sordibus polluar quia, recepta sollicitudine temporalium, quantumlibet eximius doctor difficile vitat peccatum ; ‘pedes’, idest cogitationes quibus aliquando terram tangere solebam, secretis fletibus conpunctionis ablui ut intrare mererer in celestem patriam. Sermo in Annunciatione beate Marie (267va)…–… et choros angelorum visitare dignetur corda simplicium et credentes perducere ad regnum celorum qui cum Patre et Spiritu sancto vivit et regnat etc. Explicit liber ” (260va-268vb). Cf. B. HAUREAU, Notices et extraits des quelques manuscrits de la Bibliothèque nationale, t. III, Paris, Klincksieck, 1891, p. 12-13 ; Friedrich STEGMÜLLER, Repertorium Biblicum, t. V, Madrid, 1955, § 7646.