Historique de la conservation
Provient de l'abbaye de la Sainte-Trinité de Fécamp à laquelle il fut donné, sans doute au XII
Présentation du contenu
P. 1-19 « Incipiunt verba pauca tam de episcopo quam de presbitero aut de omnibus ecclesie gradibus et de regibus et de mundo et terra », collection de textes extraits principalement des Ecritures [Liber ex lege Moysi] (1-12), l'ordre des feuillets a été bouleversé, le texte se lit : « Ego sum Dominus... —... subvertunt verba justorum... » [Exod., XX, 12-17, 22-28, XXI, XXII, XXIII, 1-8] (1-4), «... Peregrino molesti non eritis... —... sororis matris tuae... » [Exod. XXIII, 9-19, XXXI, 14 ; Lévit., V, 1, VI, 1-6, VII, 19-20, 24, 26-27, XI, 35-36, XII, 1-6, XVII, 10, 13-15, XVIII, 5-13] (11-12), «... non revelabis eo... —... ambulans in itinere... » [Lévit., XVIII, 13-24, 29, XIX, 11-21, 26-28, 31, 32-36, XX, 9-11, 15-2,, 23, 27, XXII, 8, 14, 21-22, XXIV, 15-16, 18-20, 21-22, XXV, 37 XXVI, 1-20, XXVII, 25, 30-34 ; Num. XXVII, 8-11, XXXV, 30-31 ; Deut. I, 16-17, 5-7] (7-10), «... et dormiens atque consurgens... —... dicet omnis populus. Amen » [Deut., VI, 7-9, 13, 16, VII, 26, XIII, 1-4, XIV, 21, XVII, 6, XIX, 4-5, 11-13, 16-19, XXII, 5-8, 28-29, XXIII, 21-23, XXIV, 16-17, XXV, 13-16, XXVII, 15-26] (5-6) ; cf. P. Fournier, dans
P. 19-160 [Collectio canonum Hibernensis] Table en 61 chapitres, les titres de 3 chapitres ont été ajoutés en interligne au XVII
P. 160-164 « Incipiunt excerpta de libris Romanorum et Francorum. Si quis homicidium ex contentione... —... quod commederit ille reddat » [Canones Wallici] (édit. d'après ce ms. par Martène, t. IV, reproduite dans
P. 164 « Incipiunt canones Adomnani. Marina animalia ad littora... —... non reditur pro eo » (
P. 164-173 Incipiunt judicia Theodori Greci et episcopi Saxonum. In ordination eepiscopi vel presbiteri... —... si abstinuere non poterint » [Pénitentiel de Théodore, capitula Dacheriana], les c. 72 à 75, 103, 114 et 138 manquent ; addition au c. 141 : «... [bis in unum] non ministrat iterum qui deponat semetipsum » (172) (Texte B de Finsterwalder,
P. 173-175 « Marina animalia ad litora delata... —... in usos varios habebimus. Finiunt hec judicia » [Canones Adomnani] (Wasserschleben, 120-123).
P. 175-176 « Incipiunt canones Anircani consilii episcoporum XXIII. De libro III. De disponsatis puellis et ab aliis... », « De eo quod res et possessiones ab ecclesiis... », « De fornicatione inrationabili id est... », « De adulterii judicii conpendio. De his qui adulteras uxores vel ipsi... », « De mulieribus que fornicantur... », « De homicidiis. Qui voluntarie homicidium... », « De homicidio non sponte commisso... » [Conc. d'Ancyre, versio Dionysiana II, c. 10, 14, 15 19-22] (Turner,
P. 176-177 « Incipiunt judicia conpendia. De libro III. De duobus fratribus et de duabus sororibus. Vir si nupserit duabus sororibus... Si quis rixam faciat de clericis... —... de clerico, annos peniteat » [Neocésarée, versio dionysiana II, c. 2, Pénitentiel de Finnian, c. 5 à 9, 18 à 21] (édit. d'après ce ms par Martène, dans
P. 177 « Canones senodi Hiberniae et Gregorius Nazasenus. Arreum anni tridui... —... et lacte dulci agatur » [Canones Hibernenses, II, De arreis] avec 2 canons ajoutés : « Qui cum cane vel cum... », « Qui facit scelus virile... » (
P. 177-178 « Essiodorus in libro Aethimologiarum ait : Haec consanguinitas dum se paulatim... —... gradibus terminaretur. Patruus frater patris... Avunculus... Matertera soror matris » [S. ISIDORUS HISPALENSIS, Etym., IX, c. 6 § 29 et 16-18] (édit. Lindsay, Oxford, 1931).
P. 178 « De libro Numeri. Si quis virorum voverit aliquid... —... filium atque filiam ». Commentaire sur les Nombres, XXX, 3.
P. 178 De differentia agnatorum et cognatorum in tribu. In libris Ethimologiarum : Agnati dicti eo quod accedant... —... naturali jure cognati » [S. ISIDORUS HISPALENSIS, Etym. IX, c. 6 § 1-2] (édit. Lindsay) ; « Item de proherede. Proheres est qui loco... —... aut substitutus » [
P. 178-181 « Institutio eclesiasticae auctoritatis qua hi qui proveniendi sunt ad sacerdotium profiteri debent se observaturos etsi ab his postea deviaverint, canonica auctoritate plectentur. Primitus cum venerint... —... medicamenta non queras ».
P. 181-182 « De ordine misae et orationibus quae in ea continentur. In libro officiorum Isiodori. Cap. XV. Ordo autem mise vel orationum... —... sic benedices populum meum » [S. ISIDORUS HISPALENSIS, De ecclesiasticis officiis, extraits du l. I, c. 15, 9, 13, 14 et 17] (
P. 182 « CCXXVI. Ex decretis papae Innocentii. XXXVII. INNOCENTIUS [I] Probo. Conturbatio procille barbarice...—... posse esse legitimum » ; cf. Jaffé-L. n° 313.
P. 182-183 « Ex decretis papae Leonis, tit. XLII. Cum ergo per bellicam cladem... », « Item de hoc ipso titulo XLIII. Nec tamen culpabilis dicitur... », « Item titulo XIIII. Et ideo si viri post longam... », « Ex decretis pape Leonis, titulo XLV. Si autem alique mulieres ita... » [S. LEO I, ad Nicetam Aquigilensem c. 1 à 4] ; cf. Jaffé-L. n° 536.
P. 183 S. AUGUSTINUS [?] : « Incipit expositio sancti Augustini de secreto gloriose incarnationis domini nostri Jhesu Christi. Inter cetera et ad locum. Lege cum timore caute et secrete. Veni adme et dicam... —... et secrete est exponendum » ; cf. Maassen,
P. 183-264 [Collectio canonum Dionysio-Hadriana] (
P. 183-184 [Epistola Hadriani papae ad Carolum Magnum regem] « Divina fulgens divina sceptra... —... haec observans statuta ».
P. 184-247 Conciles : P. 185-191. Canons des Apôtres : « tituli » (184-185), « regulae » (185-191) ;
P. 191-196 Nicée : « tituli » (191), « constitutio et fides » (191-192), « praefatio » (192), [canones] (192-196) ;
P. 196-201 Ancyre : « tituli » (196), « regule » (196-200), le c. : « Si cujus uxor adulterata fuerit... » et la rubrique du c. suivant manquent (200), « Et subscripserunt XVIII episcopi. Vitalis... » (200-201) ;
P. 201-202 Néocésarée : « tituli » (201), « canones » (201-202), « Convenerunt autem in unum... Vitalis... » (202) ;
P. 202-206 Gangres : « tituli » (202-203), « prefatio » (203-204), « regule » (204-206), « Et subscripserunt, Elianus... » (206) ;
P. 206-212 Antioche : « tituli » (206), « regule » (206-212) ;
P. 212-218 Laodicée : « tituli » (212-213), « textus canonum » (213-218) ;
P. 218 Ephèse : « capituli » ;
P. 218-219 Constantinople : « regulae » (218-219), « Expositio fidei » (219) ;
P. 219-225 Chalcédoine : « tituli » (219-220), « regulae » (220-225) « constitutio » (225), « et subscripserunt universi episcopi : Paschasius... » (225) ;
P. 225-231 Sardique : « tituli » (225-226), « canones » (226-231) ;
P. 213-247 Carthage : « tituli canonum congregati apud Cartaginenses numero XXXIII » (231-232), « Prefatio fidei Niceni Concilii » (232), [c. 1 à 33] (232-239), « tituli diversorum canonum Africane provincie numero CV » (239-241), « canones » (241-247), collection en 68 chap. numérotés I à XLVIIII et XXX à XLVIII [dans
P. 247-264 Décrétales. P. 247-249. Sirice : « tituli » (247-248), « Primo itaque pagine tuae... » (248-249), 7 chap. numérotés I à VII [c. 1, sommaire du c. 2, c. 3 (248), fragm. du c. 4 : « Plurimos enim sacerdotes... —... privaverunt », c. 14, sommaire des c. 11 et 15 (249)] ;
P. 249-256 Innocent I
P. 256 Zozime : « tituli », « Haec autem singulis gradibus... » [c. 3] ;
P. 256-258 Célestin I
P. 258-260 Léon I
P. 260-261 Hilaire : « Synodum in basilica beatae Mariae, Hilarus episcopus dixit : Praeterea fratres... » et mention des lettres du Pape Hilaire à Ascanius.
P. 261 Simplice : « Ne liceat inlicitas... » sommaires des deux lettres de Simplice et de la lettre de Félix ;
P. 261-262 Gélase : « De constitutis ecclesiasticis pro temporis... » [rubrique et sommaire du c. 1, sommaires des c. 2 à 27, c. 28] ;
P. 262-263 Anastase : « Quod pro Christo fungatur legatione... » [sommaires de c. 1 à 7, c. 8 jusqu'à : «... justo judicio proprie erat obnoxia »] ;
P. 263 Symmaque : « De prelocutione papae Simmachi qui synodi statuta... » [sommaires des décrétales, en 8 chap.] : — Hormisdas : « Epistola Justini Agusti...» [sommaires seuls] ;
P. 263-264 Grégoire II : « tituli » (263), « Gregorius apostolicus papa ante corpus... »
P. 264-265 Deux notices sur les conciles généraux : « Quatuor synodi principales hae sunt : Nicena, Effessiana... —... Euticio Constantinopolitano », « Inter cetera autem concilia quattuor esse venerabiles synodos... —... Cyrus, Purus, Stephanus »
P. 266 « De jejunio IIII temporum anni. In mense martio et junio et septembris... —... liceat virginem consecrare »
F. 265-273 S. GREGORIUS, Epistolae : « De expositione diversarum rerum Beati Gregorii pape urbis Rome quam transmisit in Sexonia ad Agustinum episcopum quem ipse ad predicandum misit. De episcopis qualiter cum suis clericis... —... invitus. Expliciunt interrogationes Agustini et exposi[ti]ones Gregorii» ; cf. Jaffé-L. n° 1843 (266-273) ; — « Item, de epistola papae Gregorii... ad Etherium episcopum Lugdunensis. Omnia quae in sacris canonibus... —... premisae » ; cf. Jaffé-L. n° 1747 (273) ; — « Item... ad Brunehildem reginam. Sub districte anathematis interpositione... —... vel suscipere » [Reg. IX, 213, fragm.] ; cf. Jaffé-L. n° 1743 (273).
P. 273-280 Collection sur les dîmes en 20 chapitres, extraits des Ecritures et des Pères : « De decimis et primogenitis et primitivis in lege legitur in Exodo. Decimas tuas et primitivas non tardabis... —... Domino et non redimetur » [Exod. ; XXII, 29-30, XXIII, 15-19, Lev., XXII, 19-22, XXVII, 30-33, avec quelques phrases de commentaires] (273-274), « Hec sunt precepta quae mandavit Dominus Moysi ad filios Israël in Monte Sina Item in libro Deuteronomii. Decimam partem separabis... —... abominatio est Domini Dei tui » [Deut. XIV, 22-23 ; XVI, 20 ; XVII, 1] ; « De his quibus primitiae et decimae dari debent lex dicit. Primitiae omnis populi Israël... —... levitis immolate fiebant » [Deut. XIV, 28-29 avec commentaire] (274) ; « Item Ezechiel dicit : Sacerdotes populum meum docebunt... —... benedictionem domui suae » [Ezech., XLIV, 23-24, 29-30] (274-275) ; « Hieronimus ait : Primitiva juxta litteram... —... quorum abutimur donis » [S. HIERONYMUS, Commentarium in Ezechielem, l. XIII c. 45, vers. 29 30] (
P. 280-281 « Incipit praefatio Gildae de poenitentia. Praesbiter aut diaconus faciens fornicationem... —... regulae exsecutor inveniatur » (
P. 281-282 « Incipit nunc Sinodus Aquilonalis Britanniae. Cum muliere vel cum viro... —... tantum sibi multiplicetur » (
P. 282 « Incipit altera sinodus Luci Victoriae. Faciens furtum semel anno... —... dum non vovit » (
P. 282-283 « Incipiunt excerpta quaedam de Libro Davidis. Sacerdotes in templo Dei... —... pro quo juraverat reddat », et trois fragments ajoutés : « Thecdorus. Animalia quae a lupis... » [Pénitentiel de Théodore, Canones Gregorii, c. 38], « Item Adompnanus Medullas ossuum cervorum... » [Pénitentiel d'Adomnan, c. 19-20], « Item Theodorus Pisces autem licent quia... [Pénitentiel de Théodore, XI § 2, 3, 6 et 9] (
P. 283-286 9 chapitres sur la prière et la pénitence : « De ordine orationis. Obsecro igitur primo omnium fieri obsecrationes... —... minor est oratio quam lectio » [commentaire sur I Tim., II, 1] (283-284), « Isiodorus in libris de natura rerum revelat : Orationibus mundamur... —... Deus nobiscum loquitur » [S. ISIDORUS HISPALENSIS, Sententiarum l. III, c. 8 § 1-2] (
P. 286-299 [Poenitentiale Bigotianum] « Hieronymus vir beatae memorie ecclesie pastores et doctores... —... aliter in Ezechiele dicitur » (286-288), « De turba vitiorum que humanum genus separant... Manifesta sunt opera... —... VI. veneficia » (288-289), « De concordia virtutum que genus humanum reparant... I. caritas... —... XX. affectus aeternae » (289), « Item Issiodorus. Ethica dividitur in IIII principales virtutes... —... recte sua quique distribuunt », « Item Paulus. Caritas patiens est, caritas non... —... caritas nunquam excidit » (290), « Item Benedictus. Quae sunt instrumenta bonorum operum. In primis Deum dilige ex toto corde... —... misericordia nunquam disperare » (290-291), « De conpunctione cordis IIII causae... Gregorius. Quattuor quippe sunt qualitates... —... facie ad faciem » (291) « De remediis vitiorum capitula octo. I. Gula. Theodorus. Si quis episcopus aut aliquis... —... munda me Domine. Finit de vitiis » (Wasserschleben, 441-460 ; Schmitz,
P. 299-300 THEODULPHUS episcopus Aurelianensis : « De capitulis Theodulphi episcopi Aurelianensis. Dilectissimi fratres... —... in omni opere bono dilectissimi fratres » (
P. 300-302 « De officiis ad fidem venientium primo de symbolo apostolico quo inbuuntur competentes. Essiderus ait : Symbolum quod idem competentes... —... etiam apud infideles ». [S. ISIDORUS HISPALENSIS, De ecclesiasticis officiis l. II, c. 23 avec variantes et additions] (
P. 302 « Sinodus Hibernensis decrevit : Sanguis episcopi vel excelsi... —... cum episcopo vel scriba » [Canones Hibernenses III] (édit. d'après ce ms. par Martène, reproduite dans
P. 302-306 19 chapitres extraits des Ecritures et des Pères, principalement sur le mariage et l'adoption : « De causa qua viri mulieribus precellunt. Augustinus. Vir ad imaginem Dei... —... faciamus adjutorem sui » (302-303) ; « De eo quod in preterita castitate non confidendo, Agustinus ait : De preterita castitate confidas... —... sua mulier jecit » ; « De primis votis et conjugiis sint perfecta observandis. Synodus. Eadem ratione observanda sunt... —... fuerint adulterata » ; » De vindicta transgredientis fornicatione prohibita tempora. Hieronymus. Qui uxorem ducit vel dominico... —... aut demoniaci nascuntur » ; « De distantia regni iniqui et justi Greci in proverbiis proferunt. Bachum inutile regnum... —... rex impius et iniquus » ; « De eo quod VII spetiosi ora sunt aliis in creaturis Dei cum quibus rex pacificus adnumeratur in Grecorum quod verbis panditur. Septem speciosi ora sunt in aliis creaturis Dei. Caelum innubiale... —... pulcerrime ostenditur... » ; « De VII moribus omni Regi convenientibus, Hieronymus ait : Sunt septem quae omni regi conveniunt. I. Deum timere... —... inter Aquileie muros » (303) ; « De eo quod VII ora sunt in quibus genus misericordie non reperitur et cum quibus os crudelis regis reputatur, Greci in proverbiis pronuntiat. Septem ora sunt in quibus... —... genus humanum suscipientis » (303-304) ; « De increpatione Regum in libro Sapientiae scriptum est : Audite ergo reges... —... tormenta patientur » [Sap. VI, 2-7] ; « De eo quod rex impius leonis personae equiperatur in proverbiis Grecorum reperitur. Rex impius leonis... —... clausum consilium ejus » ; « Petrus in libro Clementis. Etenim vos docet vetus traditio... —... a romanis possideri videmus » ; « De adoptivis filiis, Augustinus ait : Facile est ut illi... —... in locum filiorum » [S. AUGUSTINUS, De consensu Evangelistarum, l. II, c. 3 fragm.] (
P. 306-307 [De jectione] « De jectione ecclesie graduum ab ospicio. Abraham et Loth de sua benignitate... —... nefando similiter fiat », « De jectione, item Agustinus. Duo quoque episcopi in partem... —... in simplici historia ostenditur. », « Item in Evangelio Apostoli dixerunt. Mittamus ignem super civitatem... —... id est, excommunicationis causa », « Item qui eicit pauperem... —... in jectione ejus accipietur » [Canones Hibernenses, IV] (Wasserschleben, 141-142) ; cf. Mac Neill, Ganner, 117-130 et 433.
P. 307 « De eo quod adultera non revertatur ad virum priorem in Deuteronomio. Si acciperit homo uxorem... —... facta est coram Domino » [Deut. XXIV, 1-4] ; « De virginibus oppressis aut seductis, in Exodo : Si duxerit quis virginem... —... accipere consueverunt » [Exod., XXII, 16-17] ; « In Deuteronomio. Si quis puellam virginem dispondaverit... —... omnibus diebus vitae suae » [Deut. XXII, 23-26, 28-29].
P. 307-308 « De ordine misae et orationibus que in ea continentur. In libro oficiorum Isidori capitulum XV. Ordo autem misae... —... et det tibi pacem » [S. ISIDORUS HISPALENSIS, De ecclesiasticis officiis, extraits du l. I, c. 15, 9, 13, 14 et 17, auxquels ont été ajoutés deux fragments du Liber Pontificalis, même texte qu'à la p. 182.]
P. 308-310 [Liber Pontificalis] Linus natione Italus successor Petri... —... Bonifacius LXVII, natione romanus... omnium eclesiarum scribebat » (Duchesne,
P. 310-312 14 chapitres relatifs aux offices ecclésiastiques, « De duodecim sacrificiis. Duodecim sacrificia Veteris Testamenti... —... fomenta carnis intelleguntur », « De decem preceptis Legis Decem precepta legis in prima... —... proximi tui mundi cupiditatem », « Pro quibus virtutibus cantatur omnis cursus. Pro qualibus virtutibus cantatur... —... exite oviam ei », « De pullorum cantu. Pullorum cantu propterea... —... postea in fide » (310), « De matudinis. Matutinum propter hoc dicitur... —... quia mane surrexit » (310-311), « De prima. Prima autem propter hoc canitur —... et occiderent », « De tertia. Tertia vero tunc judicaverunt... —... retinueritis retenta sunt », « De sexta. Sexta vero sic ascendit. Dominus in cruce... —... erat genti christianorum », « De nona. Nona vero sic emisit spiritum... —... munda et immunda », « De vespero. Vespero [
P. 312 [Canones Hibernenses V] « De canibus. Sinodus sapientium : Catenae autem canis... —... ipsius facientem restituat » (Wasserschleben, 142-143) ; cf. Mac Neill, Ganner, 117-130 et 433.
P. 312-315 « Capitula quae in lege salica Domnus Agustus Carolus anno ab incarnatione Domini nostri Jhesu Christi DCCC tertio... preaddere jussit. Capitulum de homicidiis clericorum. Qui subdiaconum occiderit...—... nullum crimen possit obicere », c. I à XI [Capitulare legibus additum, a. 803] (312-313), « c. XII. De causis admonendis. De eclesiis emendantis et ubi... —... fortuitu non preocupaverint » c. XII à XXXVII [Capitulare missorum, a. 803] (313-315) (édit. Boretius, dans
P. 315-338 [Lex salica emendata] « Incipit prologus Legis saliçe. Gens Francorum indita [
P. 338-343 FELIX, episcopus Siciliae : « Incipit epistola Felicis Sicilie episcopo [
P. 343-350 THEODULPHUS, episc. Aurelianensis : « Obsecro vos, fratres dilectissimi, ut erga subditarum... », c. 1 à 25 : jusqu'à : « sunt ut hospitalitatem [diligant]... » (343-348) et 31 depuis : «... [con]fessionem venit diligenter debet inquiri... » à 36 jusqu'à : «... Quoniam si converti fecerit [quis peccatorem]... » (349-350), lacune d'un feuillet entre les pp. 348 et 349, 350 et 351 (
P. 351-355 [Poenitentiale Egberti] «... id est furtum, falsum testimonium... —... et tribuat medietatem in elemosinis », c. II à VIII § 1-2, IX-XI § 1-7, XII-XIV et XVI (Wasserschleben, 234-247).
P. 355-356 « Incipit de penitentia Hieronimi presbiteri. Duodecim triduana cum tribus... —... tunc sacerdos dicit predictas orationes » ; cf. Pénitentiel de Bède, c. X (Wasserschleben, 239), la dernière page, à demi-effacée est d'une lecture très difficile.
Fichier Avril
Consulter la fiche numérisée (manuscrits latins, VIIIe-XIIIe siècles : Latin 3182)
Consulter la fiche numérisée (manuscrits latins, VIIIe-XIIIe siècles : Latin 3182)
Le fichier Avril a été constitué entre 1968 et les années 1990 par François Avril, conservateur au département des Manuscrits, à partir d’un examen systématique des manuscrits des fonds latin, français (et partiellement N.A.F.) et italiens, dans la perspective de l’élaboration d’un catalogue scientifique des manuscrits enluminés de la BnF. Cette documentation de travail est tenue à jour et complétée jusqu'en 2003.
Bibliographie
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Consulter la fiche bibliographique numérisée
Bibliographie
Cf. Maassen,
1955
Cité p. 678
Jacqueline RAMBAUD-BUHOT, « Manuscrits canoniques du fonds de Jumièges : Décret de Gratien », tiré à part de
1985
cité p. 309 avec bibliog.
Jean-Luc DEUFFIC, « La production manuscrite des
1995
utilisé pur édition [P.41], notice p. 433-435, cité p. 93
Hubert MORDEK,
1997
cité p. 102
Paul SAENGER,
1998
cité parmi les sources ; utilisé passim à titre d'exemple (voir index des mss. p. 322)
Franck ROUMY,
Mss. [ 8° Impr. 7575
1999
cité pp. 287-288
H. SIMPSON McKEE, « Breton Manuscripts of Biblical and Hiberno-Latin Texts », dans
Michele BANDINI, « Per il teto del Pastore di Erma : recenti acquisizioni e prospettive di ricerca »,
Mss. [ 8° Pièce. 6476 X
Lotte KERY,
Mss. [8° Impr. 8208
2000
cité p. 51
Hubert MORDEK,
Mss.
2001
cité p. 169
D. JASPER et H. FUHRMANN,
Olivier MÜNSCH,
Voir aussi recension 6683 dans
Louis LEMOINE, « Contribution à la reconstitution des
2004
cité p. 321
J. HILL, « Archbishop Wulfstan a Reformer »,
Tolbiac
2007
voir bulletin codicologique n°266, dans
[Rudolf POKORNY, « Capitularia de eruditione presbiterorum. Eine neue Quelle der Falschen Kapitularien des Benedictus Levita », dans
[Charles D. WRIGHT, « The
cité p. 275
Michael M. GORMAN,
[« The Myth of Hiberno-Latin Exegesis »,
2008
Jean-Luc DEUFFIC, « Le monachisme breton continental : ses origines et son intégration au modèle carolingien », dans
2009
Roger E. REYNOLDS,
2013
Beatrice KITZINGER, « Troyes, Bibliothèque Municipale, 960 : Approaches to ninth-tenth century Breton Gospel illumination »,
2015
Cité p. 55
François BOUGARD, « Les
Documents de substitution
Microfilm en noir et blanc. Cote de consultation en salle de lecture : MF 18398. Cote de la matrice (pour commander une reproduction) : R 24875.
Documents de substitution
Il existe une version numérisée de ce document.
Numérisation effectuée à partir d'un document de substitution.
Documents de substitution
Il existe une version numérisée de ce document.
Numérisation effectuée à partir d'un document original
Ce manuscrit a été numérisé dans le cadre de « France-Angleterre, 700-1200 : manuscrits médiévaux de la Bibliothèque nationale de France et de la British Library, un programme de la Fondation Polonsky ».
Dépouillement bibliographique
Ce dépouillement bibliographique est réalisé de façon systématique à partir des publications acquises par le département des Manuscrits. Il est issu de chargements périodiques (dernier chargement : février 2021).
2016
Thomas FAULKNER,
2017
Karl UBL,
Karl UBL,
Valeria MATTALORI (éd.),
2018
Cornel Dora, Franziska Schnoor (dir.),
Simon C. THOMSON,
2019
Beatrice E. KITZINGER,
Beatrice E. KITZINGER,
Ab Adam usque ad Ninum regem vel Abraham anni...
f. 15
Abraham et Loth de sua benignitate in acceptione hospitum...
f. 306
Adoptivus filius est qui a patre ejus justo aut avo...
f. 304
Agnati dicti eo quod accedant pro natis dum desunt filii...
f. 178
Animalia quae a lupis seu canibus comesa...
f. 283
Arreum anni tridui dies et noctes sine sede et somno...
f. 177
Bacchum inutile regnum iniquum paradisus...
f. 303
Beatissimae vestrae salutis ac sanctitatis jura...
f. 339
Caelestinus vero natione Campanus pontifex Romae...
f. 181
Caput nostrum quod est Christus ad hoc sua membra esse nos voluit...
f. 340
Catenae autem canis quidquid in nocte mali fecerit...
f. 312
Conturbatio procellae barbaricae facultati legum...
f. 182
Cum ergo per bellicam cladem et per gravissimos...
f. 182
Cum muliere vel cum viro peccans quis expellatur...
f. 281
De compunctione cordis quattuor causae sunt...
f. 291
De desponsatis puellis et ab aliis corruptis. Desponsatas puellas et post ab aliis...
f. 175
De ecclesiis emendandis et ubi in unum locum plures...
f. 314
De eo quo res et possessiones ab ecclesiis abstractae...
f. 175
De eo quod non nocet ministerium ministrantis sacerdotis contagium vitae, id est peccatum. In vita sanctorum fuit quidam solitarius...
f. 311
De episcopis qualiter cum suis clericis conversentur...
f. 266
De fornicatione irrationabili, id est qui miscentur pecoribus...
f. 175
De his qui adulteras uxores vel ipsi adulteri comprobentur...
f. 175
De homicidio non sponte commisso vide qui homicidium fecerint...
f. 176
De mulieribus quae fornicantur et partus suos perdunt...
f. 175
De praelocutione papae Symmachi qui synodi statuta...
f. 263
De praeterita castitate confidas, non David sanctior...
f. 303
De primogenitis non immolandis quia Deo propria in lege...
f. 278
De Prospero et Hilario qui quosdam Galliae presbyteros...
f. 256
Decem praecepta legis in prima tabula...
f. 310
Decimae levitis dandae, a quibus decima pars...
f. 278
Decimam partem levitae tribus populus ex lege dabat...
f. 278
Decimas tuas et primitivas non tardabis offerre Deo...
f. 273
Dedi vobis fructum sine mensura et dedi vobis...
f. 277
[...] Desponsatas puellas et post ab aliis corruptas...
f. 175
Deus noster qui dignatus totum dari, decimam...
f. 275
Dicunt auctores decimas semel pecorum offerendas...
f. 279
Die prima, id est dominica, primum coepit Dominus...
f. 17
Diem autem dominicam primam diem esse dubitari non potest...
f. 17
Dilectissimi fratres, sanctissimi consacerdotes et nostri ministerii adjutores...
f. 299
Incipit du lemme biblique
Discite a me quia mitis sum ... (Mt. XI, 29).
Incipit
In primo itaque adventu mitis et humilis...
f. 18
Divina fulgens divina sceptra procellit //...
f. 183
Dixit autem Hermas ad pastorem angelum : Permitte mihi...
f. 15
Dominus noster qui dignatus totum dari decimum...
f. 275
Duo quoque episcopi in parte eremi erant, quorum nomina...
f. 306
Duodecim sacrificia Veteris Testamenti quae cum hostia...
f. 310
Duodecim triduana cum tribus psalteriis...
f. 355
Duodecima vero sic ascendit Dominus Jesus in montem Oliveti...
f. 311
Eadem ratione observanda sunt prima vota et prima conjugia...
f. 303
Ego sum Dominus Deus tuus, qui eduxi te...
f. 1
Ego tibi solus ibam aliquotiens in Jerusalem...
f. 275
Ephi ad mensuram pertinent variarum frugum...
f. 278
Episcopus nomen a graeco dictum
os inus convertens...
f. 20
Episcopus non exeat ad aliam parrochiam...
f. 18
Et ideo si viri post longam captivitatem...
f. 183
Etenim vos docet vetus traditio has easdem terras...
f. 304
Ethica dividitur in quattuor principales virtutes...
f. 290
Etiam si peccavit, tamen Patrem et Filium et Spiritum sanctum...
f. 286
Ex Adam in diluvium anni duo millia ducenti quadraginta duo. Diluvium...
f. 13
Faciens furtum semel anno uno, si plura duobus annis...
f. 282
Facile est ut illi quos monet advertant duos patres...
f. 304
Gens Francorum incluta, auctore Deo condita, fortis in arma...
f. 315
Gregorius apostolicus papa ante corpus memoratum...
f. 263
Gregorius : Quattuor quippe sunt qualitates quibus justi...
f. 291
[...] Hae sunt quattuor horae diei in quibus laudes...
f. 284
Haec autem singulis gradibus observanda sunt tempora...
f. 256
Haec consanguinitas dum se paulatim propaginum ordinibus...
f. 177
Hieronymus vir beatae memoriae Ecclesiae pastores et doctores...
f. 286
Hora matutina natus est Christus secundum carnem...
f. 311
Hora nona exclamavit Jesus vocem de cruce...
f. 311
Hora tertia ductus est Christus ad crucem, hora tertia signum crucis...
f. 311
Ideo hae orandi horae divisae sunt ut si forte...
f. 285
Igitur Jugurtha Micinipae [
sic pro Micipsae] Numidarum regis adoptivus filius...
f. 304
In Chronicis legitur : Nerva morbo perit...
f. 304
In hora nona Josephus dicit populum//...
f. 284
In matutina hora manna pluit //...
f. 284
In media nocte, ut Augustinus ait, mundus factus est, et iterum... Nox autem umbra est in die...
f. 284
In mense Martio et Junio et Septembri et Decembri jejunia Quattuor temporum...
f. 265
In ordinatione episcopi vel presbyteri sive diaconi vel subdiaconi...
f. 165
In primis Deum dilige ex toto corde et ex tota mente...
f. 290
[...] In primo itaque adventu mitis et humilis...
f. 18
In sexta hora mundus factus est//...
f. 284
In tertia hora Daniel et tres pueri adoraverunt//...
f. 284
In vespertina hora hostiae offerebantur//...
f. 285
In vita sanctorum fuit quidam solitarius et veniebat...
f. 311
Inter cetera autem concilia quattuor esse venerabiles synodos...
f. 264
Item qui ejicit pauperem occidit eum...
f. 306
Linus natione italus successor Petri apostoli constituit...
f. 308
Manifesta sunt opera carnis, quae sunt : I. adulterium, II. fornicatio...
f. 288
Marina animalia ad litora delata quorum mortes...
f. 164 et 173
Matutinum propter hoc dicitur quia mane surrexit...
f. 310
Medullas ossuum cervorum non licet manducari...
f. 283
Mittamus ignem super civitatem quae non nos suscipit...
f. 306
Narcissus Jerosolymorum episcopus qui fecit oleum de aqua...
f. 13
Ne liceat illicitas fieri ordinationes...
f. 261
Nec tamen culpabilis dicitur et tamquam alieni...
f. 182
[...] Nerva morbo perit mortis Sallustianis anno aetatis suae...
f. 304
Nona vero sic emisit spiritum Dominus de cruce...
f. 311
[...] Nox autem umbra est die...
f. 284
[...] Obsecrationes fiunt pro peccatis praeteritis vel praesentibus...
f. 283
Obsecro igitur in primo omnium fieri obsecrationes...
f. 283
Incipit du lemme biblique
Obsecro igitur primum omnium fieri ... (I Tim. II, 1).
Incipit
Obsecrationes fiunt pro peccatis praeteritis...
f. 283
Obsecro vos, fratres dilectissimi, ut erga subditarum plebium profectum...
f. 343
Omnia quae in sacris canonibus, sicut praediximus...
f. 273
Omnis qui ausus fuerit ea quae sunt regis...
f. 305
Orationibus mundamur, lectionibus instruimur...
f. 284
Ordo autem missae vel orationum quibus oblata Deo sacrificia...
f. 181 et 307
Pacem igitur adseris ante confecta mysteria...
f. 250
Paenitentia aegris alii statuunt ut eleemosynam dant...
f. 285
Pisces autem licent quia alterius naturae sunt...
f. 283
Plurimos enim sacerdotes Christi atque levitas post longa consecrationis suae tempora...
f. 249
Post illam namque generalem baptismi gratiam et illud...
f. 13
Praeterea, fratres, nova et inaudita sicut ad nos missis de Hispanis epistolis...
f. 260
Presbyter aut diaconus faciens fornicationem naturalem sive sodomitam...
f. 280
Prima autem propter hoc canitur quia tunc fuit consilium...
f. 311
Primitiva juxta litteram sunt animantium et inanimantium...
f. 275
Primitus cum venerint ordinandi clerici ante episcopum...
f. 178
Primo itaque paginae tuae fonte signasti...
f. 248
Primum a Petro apostolo ecclesia in Antiochia fundata...
f. 302
Pro qualibus virtutibus cantatur omnis cursus in Ecclesia Dei, prima nocturna...
f. 310
Proheres est qui loco heredis fungitur quasi pro herede...
f. 178 et 304
Prologus in quo supputat ab Adam usque ad Ninum...
f. 13
Pullorum cantu propterea cantatur quando negavit sanctus Petrus ter...
f. 310
Quare fuit diluvium super terram ? Responsio : Angeli concupierunt filias hominum...
f. 311
[...] Quattuor quippe sunt qualitates, quibus justi viri anima...
f. 291
Quattuor synodi principales hae sunt : Nicaena, Ephesiana...
f. 264
Qui autem episcopum vel presbyterum occiderit regi...
f. 18
Qui cum cane vel cum quo animali peccaverit...
f. 177
Qui facit scelus virile ut sodomitae, quattuor annos paen[iteat]...
f. 177
Qui subdiaconum occiderit, solidos trecentos...
f. 312
Qui uxorem ducit vel dominico vel in qualibet sollemnitate...
f. 303
Qui voluntarie homicidium paenitentiae septem annorum...
f. 176
Quicumque contristaverit doctorem veritatis peccat in Christum et Patrem omnium exacerbat...
f. 305
Quid proprie ad usus pertinebat sacerdotum...
f. 275
Quod pro Christo fungatur legatione dum pro pace...
f. 262
Recitans peccatum fratris quod ad mortem arguat...
f. 286
Rectae decimae et primitivae pecorum et frugum...
f. 275
Rex impius Leonis personam habens ad omne responsum...
f. 304
Sacerdotes in templo Dei ministraturi gulae gratia vinum aut siceram...
f. 282
Sanguinem episcopi vel excelsi principis vel scribae...
f. 305
Sanguis episcopi vel excelsi principis vel scribae...
f. 302
Septem ora sunt in quibus numquam genus misericordiae...
f. 303
Septem speciosiora sunt in aliis creaturis Dei : caelum innubiale...
f. 303
Incipit du lemme biblique
Septies in die laudem dixi ... (Ps. CXVIII, 164)
Incipit
Hae sunt quattuor horae diei in quibus laudes...
f. 284
Sexta vero sic ascendit Dominus in cruce et sic tenebrae...
f. 311
Si autem aliquae mulieres ita posteriorum virorum amore sunt captae...
f. 183
Si quis ad mallum legibus dominicis mannitus fuerit et non venit...
f. 316
Si quis episcopus aut aliquis ordinatus in consuetudine...
f. 291
Si quis homicidium ex contentione commiserit, ancillas...
f. 160
Si quis rixam faciat de clericis aut ministris...
f. 176
Si quis virorum voverit aliquid et semel verbum...
f. 178
Sub districtae [
sic ] anathematis interpositione debeat interdici : nullus ex laico habitu...
f. 273
Sunt multa quae separant hominem a paterno sepulcro...
f. 305
Sunt septem quae omni regi conveniunt. Primo Deum timere...
f. 303
Super decimas alteras levitis aliam decimam...
f. 275
Symbolum quod idem competentes accipiunt tali ratione...
f. 300
Tabernaculum Moyses legislator primum Deo condidit...
f. 302
Talisphorus igitur natione Graecus, pontifex a Petro...
f. 181
Tertia vero tunc judicaverunt Judaei Dominum quando dixerunt :
Crucifigatur ...
f. 311
Ut nullus episcopus servum alterius ad officium clericatus...
f. 258
Ut quae praesentium necessitas temporum restauranda ecclesiis relaxanda...
f. 261
Veni ad me et dicam tibi quemadmodum Virgo concepit et melius est...
f. 183
Vespero vero sic cenavit Christus cum discipulis suis...
f. 311
Vir ad imaginem Dei factus, mulier ad imaginem viri formata...
f. 302
Vir si nupserit duabus sororibus vel mulier duobus fratribus...
f. 176
ADAMNANUS • Canones paenitentiales
Adoption • Textes extraits de la Bible et des Pères
Adultère • Extraits bibliques concernant l'adultère
AETHERIUS LUGDUNENSIS ep. • Lettre à lui adressée. Extrait
ANASTASIUS II, papa • Decreta (tituli et excerpta)
ASCANIUS TARRACONENSIS ep. • Mention
AUGUSTINUS CANTUARIENSIS ep. (s.) • Interrogationes Augustini episcopi et responsiones Gregorii papae ad eumdem
AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) • Extraits :
AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) • Extraits à lui attribués par les mss.
AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) • De Secreto gloriosae incarnationis Jesu Christi
AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) • Sermones (attr. par les mss. ou correspondant à
BIBLIA SACRA • Extraits Excerpta diversa utriusque Testamenti
BIBLICA • Vetus Testamentum Numeri. Commentarius (fragmentum)
BIBLICA • Vetus Testamentum Psalmi. Commentarii vel expositiones
BIBLICA • Novum Testamentum Epistolae Pauli. Ad Timothaeum. Commentarius (fragmentum)
BIGOT (famille) • Possesseur
BIGOT (Jean) • Ex-libris gravé aux armes, collé
Breton • Gloses marginales et interlinéaires en vieux breton
CAELESTINUS I, papa • Decreta (tituli et excerpta)
CAESARIUS ARELATENSIS ep. (s.) • Sermones
CANONES APOSTOLORUM
CASSIANUS (s. Johannes), Massiliensis • Collatio XX (excerpta)
CHARLES I er, empereur, dit Charlemagne • Lettres à lui adressées
CHARLES I er, empereur, dit Charlemagne • Capitularia
Chronologie • Notes
Collections canoniques • Dionysio-hadriana
Collections canoniques • Fiscannensis
Collections canoniques • Hibernensis
Collections canoniques • Hibernensis. Excerpta
Collections canoniques • Liber ex lege Moysi
Collections canoniques • Registri ecclesiae Carthaginensis excerpta
Commandements de Dieu • Notes et extraits
CONCILES • Notes et extraits sur les conciles
CONCILES • Ancyre (314)
CONCILES • Antioche (341)
CONCILES • Carthage (419)
CONCILES • Chalcédoine
CONCILES • Constantinople (381)
CONCILES • Éphèse
CONCILES • Gangres
CONCILES • Laodicée
CONCILES • Néocésarée (314-325)
CONCILES • Nicée (325)
CONCILES • Sardique
Création du monde
DÉCORATION • Initiales ornées à la plume (IX e -X e s.)
DÉCORATION • Initiales ornées à la plume et rehaussées de couleur (ou peintes) (IX e -X e s.)
Décrétales (fausses)
Dimanche • De Die dominica
Dîmes • Collection sur les dîmes en vingt chapitres
EUCHERIUS (s.), Lugdunensis ep. • Instructiones. Excerpta
FECAMP (abbaye de la Trinité), dioc. de Rouen • Possesseur
FELIX III (s.), papa • Titulus epistolae
FELIX SICILIAE ep. • Epistola apocrypha ad s. Gregorium
GELASIUS I, papa (s.) • Decretales (tituli et excerpta)
GILDAS Sapiens • Praefatio de paenitentia
GODEFREDUS sacerdos (XII e s.) • Possesseur
GREGORIUS Magnus I (s.), papa • Lettre apocryphe à lui adressée
GREGORIUS Magnus I (s.), papa • Extraits :
GREGORIUS Magnus I (s.), papa • Epistolae. Excerpta
GREGORIUS Magnus I (s.), papa • Epistolae
GREGORIUS Magnus I (s.), papa • Interrogationes Augustini episcopi et responsiones Gregorii papae ad eumdem
GREGORIUS II (s.), papa • Decretorum tituli et excerpta
GREGORIUS NAZIANZENUS (s.) • Extraits à lui attribués par les mss.
HADRIANUS I papa (s.) • Epistola ad Carolum Magnum
HERMAS • Pastor (excerptum)
HIERONYMUS (s.) • Extraits à lui attribués par les mss.
HIERONYMUS (s.) • Commentarii in Ezechielem (excerpta)
HIERONYMUS (s.) • De Paenitentia
HILARUS (s.), papa • Decreta (tituli et excerpta)
HIMERIUS TARRACONENSIS ep. • Lettre à lui adressée (extraits)
HORMISDAS papa (s.) • Epistolae. Tituli
Incarnation • De Secreto gloriosae Incarnationis
INNOCENTIUS I, papa (s.) • Decreta (tituli et excerpta)
INNOCENTIUS I, papa (s.) • Epistolae (excerpta)
INSTITUTIO ECCLESIASTICAE AUCTORITATIS ad hos qui proveniendi sunt ad sacerdotium
INTERROGATIONES AUGUSTINI EPISCOPI et responsiones Gregorii papae ad eumdem
ISIDORUS HISPALENSIS (s.) • De Ecclesiasticis officiis (excerpta)
ISIDORUS HISPALENSIS (s.) • Etymologiae (excerpta)
ISIDORUS HISPALENSIS (s.) • Sententiarum libri. Excerpta
« Jectio »
Jeûne • Jeûne des Quatre-temps
JOSEPHUS (Flavius) • Antiquitates judaicae (excerpta)
Jugement dernier • Extraits patristiques et scripturaires
JUSTINUS I, imperator • Lettre à lui adressée. Titulus
LEO Magnus I (s.), papa • Epistolae. Excerpta
LEO Magnus I (s.), papa • Epistolae. Tituli et excerpta
LEX SALICA EMENDATA
LIBER PONTIFICALIS (excerpta)
Liturgie • Notes et extraits
MAELOC • Copiste (IX e -X e s.)
Mariage • Extraits canoniques
NARCISSUS (s.), ep. Hierosolymitanus • Note
OROSIUS (Paulus) • Historiae (excerptum)
Pénitence (sacrement) • Notes, extraits, fragments ou sentences
PENITENTIEL • Canones hibernenses
PENITENTIEL • Canones synodi Aquilonalis Britanniae
PENITENTIEL • Canones synodi Luci Victoriae
PENITENTIEL • Canones wallici
PENITENTIEL • Excerpta de libro Davidis
PENITENTIEL • Paenitentiale Bedae (excerpta)
PENITENTIEL • Paenitentiale Bigotianum
PENITENTIEL • Paenitentiale Egberti (excerpta)
PENITENTIEL • Paenitentiale dictum Theodori : canones Dacheriani
PENITENTIEL • Paenitentiale dictum Theodori : Excerpta
PENITENTIEL • Paenitentiale Vinniani seu Finniani
Prêtres • Institutio ecclesiasticae auctoritatis ad hos qui proveniendi sunt ad sacerdotium
Prière • Notes et fragments sur la prière
RELIURE • Reliures aux armes de Bigot (famille)
RELIURE • Éléments annexes Tranches peintes en rouge
DE SECRETO GLORIOSAE INCARNATIONIS JESU CHRISTI
SIMPLICIUS (s.), papa • Decretorum tituli
SIRICIUS, papa • Epistola decretalis ad Himerium (tituli et excerpta)
SYMMACHUS (s.), papa • Decretorum tituli
THEODULPHUS, ep. AURELIANENSIS • Capitula
Titres (incipit ou explicit) de couleur • De couleurs alternées noir et rouge, lignes alternées, en capitales (IX e -X e s.)
Vers anonymes latins • Colophons
ZOZIMUS, papa • Decreta (tituli et excerpta)