Département des Manuscrits > Latin > Latin > Latin 1-3857 [Ancien fonds latin] > Latin 2798-3107

Latin 3029

Cote : Latin 3029  Réserver
Ancienne cote : Colbert 2158
Ancienne cote : Regius 3904a
Petrus Lombardus, Sententiarum libri I-II.
XIIe siècle
Grandes initiales en couleur et ornées (1, 4). Initiales en couleur (rouges et vertes). Incipit en capitales rouges et vertes (1). Rubriques et manchettes rubriquées. — Cahiers signés I-XI. Signatures à encadrements de couleur. — Quelques corrections contemporaines. — Nos des distinctiones ajoutés en marge au XVe s. Les notulae 18 et 21 de l. I ont été ajoutées sous forme de manchettes rubriquées par le rubricateur. — Au f. 21, mention : « hec opinio magistri communiter non tenetur » [XVe s.] à côté de : « caritas qua diligimus Deum... [L. I, D. XVII]... — Au f. 95v, ex-libris gratté : « Liber beate Marie Mortui maris... » [Abbaye cistercienne de Mortemer en Lyons, diocèse de Rouen] ; — au f. 96 : « Iste liber est de Mortuo mari in Leonibus ». — Au f. 95, ex-libris gratté de Mareste d'Alge ; cf. Delisle, Cab. des mss. I, 455 et 525 et catalogue des mss de Mareste d'Alge, Latin 9363, f. 210.Parchemin.96 ff. à 2 colonnes.315 × 220 mm.Demi-reliure chagrin rouge au chiffre de Louis-Philippe.
Manuscrit en latin
Bibliothèque nationale de France. Département des Manuscrits

Présentation du contenu

F. 1-95 (P. L. CXCII, 521-758 et Quaracchi, 2e éd., 1916, 1-540). Prol. : « Incipit prologus Sentenciarum magistri Petri » (Quaracchi, 1-3) (1) ; — Table des l. I et II (1-4) ; — L. I : « Incipit liber primus de misterio Trinitatis » (éd. cit., 14-294) (4-54) ; au f. 54 : « Hic finitur primus liber de misterio Trinitatis. Incipit secundus de rerum creatione et formatione corporalium et spiritualium et aliis pluribus eis pertinentibus » ; — Prol. du l. II : « Que ad misterium... — ... transeamus » (ibid., 306) (54) ; — L. II (ibid., 306-540) (54-95) ; au f. 95 : « Explicit liber secundus ».

Aucune notula n'est contenue dans le texte.

Deux notulae seulement ont été ajoutées en marge : au l. I, les nos 18 (éd. cit., 21) (5) et 21 (ibid., 22) (5v).

F. 1-20v Gloses marginales et interlinéaires du XVIe s. sur le prologue et le l. I, D. I-XV. Sur le prol. : « Cupientes... Prima ratio ipsum movens ad scribendum est desiderium proficiendi ad ecclesiam... » (1) ; — Sur le l. I (4-20v) ; au f. 4, première glose : « Fruimur cognitis... Patet ex hoc quod frui non convenit nisi habentibus intelligentiam et voluntatem et non convenit brutis » ; au f. 20v, dernière glose : « ad hoc (?) dicit quod plenitudo gratie, non tamen... »

F. 95v ALEXANDER papa III. Bulle aux archevêques de Reims et de Rouen exemptant les Cisterciens des dîmes novales : « Alexander episcopus... venerabilibus fratribus Remensi et Rothomagensi archiepiscopis... Intimatum est auribus nostris... — ... Ferentini III idus Maii » ; cf. Jaffé-W. n° 14080, s. d. ; — S. HIERONYMUS, [Commentarii in Jeremiam Prophetam, II, 6, fragm.] « Jer. Audi terra. Ecce ego adducam mala... Jeronimus. Quasi frustra mihi... — ... sed proprie divitie ejus » (P. L. XXIV, 754-755).

F. 96 S. BRUNO SIGNIENSIS, Expositio in Leviticum, c. XXVII, fragment : « Bruno episcopus. Cum per prophetam dominus dicat : Vovete et reddite Domino deo vestro... Ego quidem non de omni voto... — ... et necessitate utuntur. » (P. L. CLXIV, 459) rédaction plus longue que celle de l'éd. cit. ; — 2 vers mnémotechniques ajoutés au XVe s. : « Sacerque dies, locus, jejunia menstrua tempus ??? Si petis hiis peccat, reddis quandoque licenter. »

Notes: (ms. P ed. Collegii s. Bonaventurae ad Claras Aquas, Grottaferrata, 1971) ; cf. ibid., *134.

Notes: Au f. 95, ajouter armoiries grattées de Mareste d'Alge ; cf. ms. Latin 1916.

Bibliographie



1961
Ignatius BRADY, "A new edition of the sentences of Master Peter Lombard", tiré à part de Pier Lombardo, Anno V - N. 3-4, Luglio-Dicembre 1961, p. 1-8.
MSS [4° pièce 3057

1971
Sentences de Pierre Lombard ; MS. "P" utilisé pour l'éd., décrit t. I, 1° part., p. 134*
MAGISTRI PETRI LOMBARDI, Parisiensis Episcopi, Sententiae in IV libris distinctae. Editio Tertia Ad Fidem Codicum Antiquiorum Restituta, Grottaferatta (Romae) : Editiones Colegii S. Bonaventurae..., 1971, t. I, 1e partie : Prolegomena (169 pp.) ; 2e partie : Libri I & II ; t. II : Libri III & IV.
Mss. [ 8° Impr. 2977

1997
cité dans le cadre des mss. étudiés p. 116 n.129
FALMAGNE (Thomas), " Les cisterciens et les nouvelles formes d'organisation des florilèges aux XIIe et XIIIe s. ", Archivum latinitatis Medii Aevi. Bulletin Du Cange, 55 (1997), pp. 73-176.
Mss. [ P 88

Ad hoc dicit quod plenitudo gratiae...

f. 20v

Incipit du lemme biblique

Audi, terra. Ecce ego adducam mala... (Jer. VI, 19)

Incipit

Hieronymus. Quasi frustra mihi...

f. 95v

Incipit du lemme biblique

Cum per prophetam Dominus dicat : Vovete et reddite Domino... (Ps. LXXV, 12)

Incipit

Ego quidem non de omni voto...

f. 96

Incipit du lemme biblique

Cupientes aliquid de penuria... [Petri Lombardi Sent. prol.].

Incipit

Prima ratio ipsum movens ad scribendum est...

f. 1

[...] Ego quidem non de omni voto...

f. 96

Fruimur cognitis... Patet ex hoc quod frui non convenit nisi habentibus intellegentiam...

f. 4

Hieronymus : Quasi frustra mihi ad unguenta conficienda...

f. 95v

Intimatum est auribus nostris quod quidam maligni interpretes...

f. 95v

[...] Patet ex hoc quod frui non convenit nisi habentibus intellegentiam...

f. 4

[...] Prima ratio ipsum movens ad scribendum est...

f. 1

Quae ad mysterium divinae unitatis...

f. 54

[...] Quasi frustra mihi ad unguenta conficienda...

f. 95v

Sacerque dies, locus, jejunia menstrua, tempus //...

f. 96

ALEXANDER III, papa • Epistolae

BRUNO SIGNIENSIS ep. (s.) • Expositio in Leviticum (excerptum)

COLBERT (Jean-Baptiste) • Possesseur

DÉCORATION • Initiales de couleur (XIIe s.)

HIERONYMUS (s.) • Extraits

Incipit • De couleurs, rouge et vert, lettres alternées, en capitales (XIIe s.)

MARESTE D'ALGE (Antoine de) • Armoiries (grattées)

MARESTE D'ALGE (Antoine de) • Possesseur

MORTEMER (abbaye de), dioc. de Rouen • Possesseur

PETRUS LOMBARDUS, Parisiensis ep. • Sententiae

PETRUS LOMBARDUS, Parisiensis ep. • Glossae in opera In Sententiarum libros. (XVIe s.) in librum I

PETRUS LOMBARDUS, Parisiensis ep. • Loca in quibus Magister Sententiarum non tenetur Manchettes marginales

RELIURE • Reliures au chiffre de Louis-Philippe

Vers anonymes latins • Divers