Historique de la conservation
Ex-libris tardif (XVe s. ?) du collège de Sorbonne accompagné de l’estimation (f. Iv) : « Iste est liber pauperum magistrorum de Sorbona. Precii decem flor. » (répété sur le f. collé au contreplat inférieur). On remarque sous le f. collé au contreplat inférieur, un feuillet comportant vraisemblablement un ex-libris plus ancien sur lequel on devine le terme « collegium ». Cf. catalogue de 1338, N.a.l. 99 « Sentencie 22 », [p. 63] : « 29. Sentencie, ex debito magistri Guillermi Britonis. Incipit in secundo fol. Cupientes [f. 2ra], in penultimo quod nolunt [f. 228ra]. Precium VII l. ».
Emprunteurs : [
Prix : « … VII lib. … » (d’après le catalogue de 1338) ; « … decem flor. » (f. Iv)
Ancienne cote : Cote de 1338 d’après N.a.l. 99 (p. 63) : [Inter sententias, 29] ; cote XVIIe s. « 166 » (f. I) ; cote XVIIIe s. « 537 » (f. Iv) accompagné de la mention «Ce ms du 13e siècle contient les quatre Livres du Maître des Sentences ».
Annotations :Contrairement à la plupart des manuscrits des
Présentation du contenu
F. 2ra-181vb. [PETRUS LOMBARDUS Sententiarum libri IV] (P. L., CXCII, 561-962 et BRADY, 1971 et 1981). L. I : [Capitula] « Omnis doctrina est de rebus vel de signis. De rebus quibus… – … Utrum passiones sanctorum debeamus velle » (f.1ra-1vc) ; [Prologus] « Cupientes aliquid de penuria [id est defectu add. interlin.] ac tenuitate nostra… – … librorum capitula distinguntur premisimus » (éd. cit., 3-4) (f. 2ra-2va) ; « … primus Liber (rubr.) ». « Veteris ac nove legis continentiam diligenti… – … voluerunt quem Deus non voluit » (éd. cit., 55-328) (f. 2va-69ra). – L. II : [Prologus, copié sans solution de continuité avec le L. I] « … que ad ministerium divine unitatis atque Trinitatis… – … nunc ad considerationem creaturarum transeamus. Explicit primus Liber Sentenciarum » (éd. cit., 327) (f. 69ra) ; [Capitula] « Quod unum est principium rerum non plura. Quid sit creare… – … An aliquando resistendum potestati » (f. 69ra-70rc) ; «… Liber secundus. Unum esse principium rerum ostendit non plura ut quidam putaverunt (rubr.) ». « Creationem rerum omnium insinuans Scriptura Deum esse… – … ut in malis nulli potestati obediamus » (éd. cit., 327-580) (f. 70va-126v). – L. III : [Prologus, 1ère partie, copié sans solution de continuité avec le L. II] « Jam nunc hiis intelligendis… – …fari Deo revelante valeamus ». « Explicit Liber secundus Sentenciarum (rubr.) » (éd. cit., 23) (f. 126va) ; « … Capitula tercii Libri (rubr.) ». « Quare Filius carnem assumpsit non Pater vel… – … De Legis et Evangelii distancia » (f. 126va-127rb) ; [Prologus, 2ème partie] « Hujus voluminis continencia sub compendio perstringitur (rubr.) ». « Sic enim rationis ordo postulat… – … ad infirmum gracia ad miserum accedat » (éd. cit., 23) (f. 127rb) ; « … Liber tercius de Incarnatione Verbi (rubr.) ». « Cum venit igitur plenitudo temporis… – … sunt ut vitiorum fere occidantur ». « Explicit Liber tercius Sententiarum (rubr.) » (éd. cit., 23-229) (f. 127rb-167vb). – L. IV : « … Capitula .IIII. libri (rubr.) ». « De sacramentis. Quid sit sacramentum… – … vel augeat gloriam bonorum » (f. 167vb-168vb) ; [Prologus, copié sans solution de continuité avec les capitula] « Hiis tractatis que ad doctrinam rerum pertinent… – …ad doctrinam signorum accedamus » (éd. cit., 231) (f. 168vb) ; «De sacramentis ubi prius quatuor consideranda sunt (rubr.) ». « Samaritanus enim vulnerato appropinquans curationi ejus sacramentorum… – … ad pedes usque via duce pervenit » (éd. cit., 231-560) (f. 169ra-229vb).
Fragments collés aux contreplats : remploi, en guise de contregarde supérieure, d’un bifeuillet de parchemin datant du début du XIVe s. et produit à Paris. Il s’agissait d’un ms contenant des questions disputées, probablement d’un commentaire des Sentences sous forme de
Fichier Avril
Consulter la fiche numérisée (Latin 15324)
Le fichier Avril a été constitué entre 1968 et les années 1990 par François Avril, conservateur au département des Manuscrits, à partir d’un examen systématique des manuscrits des fonds latin, français (et partiellement N.A.F.) et italiens, dans la perspective de l’élaboration d’un catalogue scientifique des manuscrits enluminés de la BnF. Cette documentation de travail est tenue à jour et complétée jusqu'en 2003.
Bibliographie
Texte: BRADY, 1971 et 1981 = BRADY, I. (éd.), PETRUS LOMBARDUS,
Histoire:
Bibliographie
Consulter la fiche bibliographique numérisée
2010
Christian Heck,
2008
Caire ANGOTTI, "Formes et formules brèves : enjeux de la mise en page. L'xemple des manuscrits des théologiens (XII-XIVè), in
Informations sur le traitement
Notice rédigée par Claire Angotti et revue par Marie-Hélène Tesnière